İhmal ve İstismar
ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 1999'da yaptığı tanıma göre; çocuğun sağlık, büyüme ve gelişmesini olumsuz olarak etkilenmesine neden olan her türlü fiziksel ve/veya duygusal, cinsel, ihmal veya ihmale neden olacak ticari reklam amaçlı ya da diğer bütün etkileme şekilleri de dâhil olmak üzere her türlü tutum ve davranışlara maruz kalmasıdır.
FİZİKSEL İSTİSMAR
Bir erişkinin itaati sağlama, cezalandırma ya da öfke boşaltma amacı ile elle ve/veya aletle çocuğun vücudunun herhangi bir yerine iz bırakarak ya da bırakmayacak şekilde şiddet uygulayarak çocuğa bir zarar verilmesidir. Bu dövülme, yanma, ısırılma vb. yollarla olabilir.
DUYGUSAL İSTİSMAR
Çocuk ve ergenin kendisini (bedenini ve kişiliğini) olumlu biçimde algılamasını, değerlendirmesini ve geliştirmesini engelleyici her türlü olumsuz uyaranı kullanmayı, onu duygusal boyutta etkileyecek her türlü davranışı sergilemeyi, kasten acı çekmesine neden olmayı, zihinsel kötü muameleyi ve çocuğun duygusal iyi ruh halini tehlikeye atmayı içeren davranışlar, duygusal istismar olarak ele alınmaktadır.
İHMAL
Çocuğun temel ihtiyaçlarının ve bakımının (yiyecek, giyecek, ev, sağlık ve danışma) ana babası veya ona bakan kişi tarafından yerine getirilmemesi olarak da tanımlanabilir.
CİNSEL İSTİSMAR
Çocuğun kendisinden en az 4 yaş büyük bir kişi tarafından; çocuğun isteği olsun ya da olmasın, cinsel amaçlı her türlü suistimal edilmesi (cinsel organlarının ellenmesi, müstehcen sözler söylenmesi, teşhircilik vb.) cinsel istismar olarak ifade edilmektedir.
Ülkemizde ve dünyada kızlar erkeklere oranla daha çok istismar edilmekte ve istismar edenler ise genellikle erkek ve çocuğun tanıdığı kişilerden oluşmaktadır. İstismarcıların çoğunluğu 20-40 yaşları arasında erkeklerdir.
İSTİSMARIN ETKİLERİ
Çocukluk döneminde karşılaşılan istismar yaşantısı hangi istismar türü (fiziksel, duygusal, cinsel istismar ve ihmal) olursa olsun kişinin hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlik döneminde bedensel, ruhsal, sosyal ve akademik başarısını olumsuz bir biçimde etkilemektedir. Bu yıkıcı etkilerden bir kısmı aşağıda belirtilmiştir.
Benlik saygısının azalması |
İlaç ve madde bağımlılığı |
Psikososyal travma |
Kronik sağlık problemleri |
Çalışamama durumu |
Postravmatik stres |
Öğrenme problemleri |
Anhedoni (daha önceki mutlu olduğu aktivitelerden zevk alamaması) |
Düşük okul başarısı |
|
Sorunlarını şiddetle çözümleme |
|
Suç davranışı gösterme |
Çaresizlik ve umutsuzluk |
Saldırgan davranışlar |
Depresif ruh hali |
Okuldan atılma |
İçe kapanma |
Okuldan kaçma |
Öz kıyım girişiminde bulunma |
Evden kaçma |
Boy kısalığı |
Anti-sosyal davranışlar |
Hijyen azlığı |
Tikler |
HIV taşıyıcısı olma riski |
Uyku bozukluğu |
Çocuğun cildinde (çürük, sıyrık, yara, yanık ve haşlanma izi), İskelet yapısında ya da iç organlarda (beyin travması, iç kanama ya da organların yırtılması gibi) yaralanmalar. |
Yeme bozukluğu |
|
Cinsel ve kişisel ilişkiler kuramama |
|
Kaygı bozuklukları |
|
Konuşma bozukluğu |
Yardım Alabileceğiniz Birimler:
· Baroların Çocuk Hakları Komisyonları
· Cumhuriyet Savcılığı ve Çocuk Mahkemeleri
· Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM)
· Emniyet Birimleri
· Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü
· Alo 183
· Rehberlik ve Araştırma Merkezi
ÇOCUKLARINIZA İSTİSMARDAN KORUNMA YÖNTEMLERİNİ ÖĞRETİN
· Çocuğunuza ev adresinizi ve telefon numaranızı öğretin. Kaybolursa kime başvurması gerektiğini öğretin.
· Tanımadığı kişilerden sakınması gerektiğini öğretin.
· Çocuğunuzun halka açık yerlerde tuvalete tek başına ve ebeveyni dışında biriyle gitmesine izin vermeyin.
· Arabada yalnız bırakmayın.
· Çocuğunuzun nerede olduğunu, daima bilin.
· Arkadaşlarını ve arkadaşlarının ailelerini tanıyın.
· Çocuğunuza, kimlerin evine gidebileceğini açıkça ve çok net söyleyin.
· Size ulaşamadığı takdirde nereye gidebileceğini, hangi komşuda kalabileceğini öğretin.
· Çocuğunuz, biri ile bir arada olmak istemiyorsa, o kişiden rahatsız oluyorsa, nedenini öğrenin. O kişi çok yakınınız bile olsa.
· Kim olursa olsun, biri çocuğunuza gereğinden fazla ilgi gösteriyorsa, bu duruma dikkat edin.
· Çocuğunuzla cinsellik hakkında konuşun, vücudunun özel yerlerini anlatın.
· İyi dokunma ve kötü dokunma hakkında bilgi verin.
· Biri çocuğunuza istemediği bir şekilde dokunursa, hayır demesini, yardım istemesini öğretin.
· Çocuğunuzun gerçek ya da hayali korku ve endişelerini azımsamayın, dikkate alın.
· Çocuğunuzu dinleyin, izleyin ve etkili bir iletişim kurun.
· Sevginizi ifade edin, sarılın, öpün.
· Onu onayladığınızı ve kabul ettiğinizi anlatın.
· Çocuğunuzla kaliteli – çocuğun da hoşuna gidecek şekilde – zaman geçirin.
· Çocuğunuzun gereksinimlerini göz ardı etmeyin, sağlayabilmek için çaba sarf edin.